Predavanje Dana Grahama u zagrebačkom MSU‑u

Predavanje suvre­me­nog ame­rič­kog umjet­ni­ka Dana Grahama bit će odr­ža­no u uto­rak 17. ožuj­ka u 19 sati, u dvo­ra­ni Gorgona zagre­bač­kog Muzeja suvre­me­ne umjet­nos­ti. Graham će tom pri­li­kom pred­sta­vit svo­je dugo­go­diš­nje uspješ­no umjet­nič­ko dje­lo­va­nje te govo­rit o svo­jim nadah­nu­ći­ma, moti­vi­ma i pogle­du na svjet­sku umjet­nič­ku sce­nu. Tijekom pede­set godi­na dje­lo­va­nja, kao jedan od pioni­ra kon­cep­tu­al­ne umjet­nos­ti, Dan Graham izveo je niz per­for­man­sa, ins­ta­la­ci­ja, video i foto­graf­skih rado­va, te je na intri­gan­tan način spa­jao umjet­nost s arhi­tek­tu­rom. Usto, povre­me­no dje­lu­je kao kus­tos i pisac ese­ja o umjet­nos­ti, glaz­bi, dizaj­nu i arhitekturi.

Umjetničku kari­je­ru zapo­či­nje 1964. u dobi od 22 godi­ne, kada osni­va vlas­ti­tu gale­ri­ju John Daniels u New Yorku u kojoj izla­že dje­la danas naj­poz­na­ti­jih ame­rič­kih umjet­ni­ka mini­ma­lis­ta: Carla Andrea, Sol LeWitta, Donalda Judda, Roberta Smithsona i Dana Flavina. No, nje­go­vo zani­ma­nje za umjet­nost nadi­la­zi isklju­či­vo for­mal­nu sfe­ru čis­tih obli­ka i ubr­zo, 1965. i sam poči­nje dje­lo­va­ti kao kon­cep­tu­al­ni umjet­nik koji umjet­nost defi­ni­ra kao “druš­tve­ni znak”. Njegov rad “Homes for America” (1966−1967) kojim se ubr­zo pros­la­vio, ostva­ren je u for­mi časo­pi­sa kao seri­ja foto­gra­fi­ja pra­će­nih tek­s­to­vi­ma koji govo­re o odno­su pri­vat­ne i jav­ne arhi­tek­tu­re, mono­to­ni­ji i otu­đe­nos­ti stam­be­nih nase­lja u ame­rič­kim peri­fe­ri­ja­ma, te komen­ti­ra nači­ne na koji pros­tor utje­če na pona­ša­nje onih koji ga nastanjuju.

Od 1969. do 1978. usre­do­to­ču­je se na per­for­man­se i video rado­ve u koje neri­jet­ko, istra­žu­ju­ći odnos izme­đu tije­la, jezi­ka i subjek­tiv­nos­ti i vre­men­skog doživ­lja­ja pros­to­ra, uklju­ču­je publi­ku. Od počet­ka osam­de­se­tih, autor je niza ese­jis­tič­kih doku­men­ta­ra­ca koji se bave druš­tve­nim tema­ma i sup­kul­tu­rom mla­dih, a među koji­ma su naj­poz­na­ti­ji “Rock My Religion” (1983−1984) i “Minor Treat” (1983). Njegove poz­na­te rane ins­ta­la­ci­je poput “Public Space/Two Audiences” (1976) i “Yesterday/Today” (1975) ins­pi­ri­ra­le su ga na dalj­nje raz­ra­de odno­sa pros­to­ra, ljud­skog tije­la, te odno­sa pro­ma­tra­ča i pro­ma­tra­nog. Od 1980-ih Dan Graham inten­ziv­no poči­nje radi­ti na nizu samos­to­je­ćih, skul­p­tur­nih obje­ka­ta koje nazi­va pavi­ljo­ni­ma, a pred­stav­lja­ju hibrid izme­đu kva­zi-funk­ci­onal­ne arhi­tek­tu­re i umjet­nič­ke instalacija.

Dan Graham rodio se 1942. u Urbani u Illinioisu, ali živi i radi u New Yorku. Imao je retros­pek­tiv­ne izlož­be u nizu svjet­skih muze­ja, od SAD‑a i Australije do Europe. Mnogo puta sudje­lo­vao je na bije­na­lu u Veneciji te kassel­skoj Documenti. Dobitnik je mno­gih nagra­da, a 2010. pri­mio je počas­nu nagra­du Američke aka­de­mi­je umjet­nos­ti i književnosti.

Izvor i foto

• Dan Graham
• Dvorana Gorgona
• MSU Zagreb