Izložba “Altamira: remek-djelo prve umjetnosti” u Galeriji C8

B. V.

18.01.2024.

Otvorenje izlož­be “Altamira: Remek-dje­lo prve umjet­nos­ti” bit će odr­ža­no u petak, 19. siječ­nja u 14 sati u Galeriji C8 Arheološkog muze­ja Istre.

Izložba dono­si pri­ču o špi­lji Altamiri koju su posje­ći­va­le raz­li­či­te sku­pi­ne lju­di više od 20.000 godi­na, a poz­na­ta je diljem svi­je­ta po sli­ka­ri­ja­ma i gra­vu­ra­ma otkri­ve­ni­ma 1879. godi­ne. Altamira je od 1985. godi­ne na UNESCO-ovu popi­su Svjetske kul­tur­ne baštine.

Dolazak Homo sapi­en­sa u Europu pri­je oko 45.000 godi­na pri­je ozna­čio je poče­tak raz­dob­lja poz­na­tog kao gor­nji pale­oli­tik, što je doba pale­oli­tič­ke umjet­nos­ti u špi­lja­ma. Od tada do pri­je otpri­li­ke 12.000 godi­na sku­pi­ne lju­di stva­ra­le su umjet­nost koja je dije­li­la slič­ne pod­lo­ge, teh­ni­ke i teme. Ako ima­mo na umu da pret­po­vi­jest poči­nje s naj­ra­ni­jim kul­tur­nim izri­ča­ji­ma veza­nim uz rod Homo pri­je više od dva mili­ju­na godi­na, ovo raz­dob­lje pro­cva­ta umjet­nos­ti bilo je rela­tiv­no krat­ko, sve­ga nešto više od 2% sve­ukup­ne povi­jes­ti čovje­čans­tva. Ipak, 35.000 godi­na koli­ko je tra­ja­la ova epi­zo­da zna­či­lo je 350 sto­lje­ća umjet­nič­ke aktiv­nos­ti uje­di­nje­ne zajed­nič­kom kul­tur­nom niti.

Paleolitička pećin­ska umjet­nost ras­pros­tra­nje­na je diljem europ­skog kon­ti­nen­ta. Špilje, pri­peć­ci i stje­no­vi­ti izdan­ci koji su slu­ži­li kao plat­na prvim umjet­ni­ci­ma mogu se pro­na­ći od Pirenejskog polu­oto­ka na zapa­du do Urala na isto­ku. Najveća kon­cen­tra­ci­ja umjet­nič­kih izri­ča­ja nala­zi se na zapad­nom dije­lu kon­ti­nen­ta, toč­ni­je u sre­diš­njoj i juž­noj Francuskoj te sje­ver­noj Španjolskoj, regi­ja­ma u koji­ma je umjet­nost uglav­nom bila saču­va­na unu­tar špilja.

Špilja Altamira nala­zi se u sre­diš­njem dije­lu kan­ta­brij­ske oba­le, podru­čja koje se pro­te­že izme­đu kan­ta­brij­skih pla­ni­na i Kantabrijskog mora u sje­ver­noj Španjolskoj. Nalazi se unu­tar sadaš­nje Autonomne Zajednice Kantabrije, teri­to­ri­ja s veli­kom kon­cen­tra­ci­jom arhe­olo­ških nala­zi­šta iz gor­njeg pale­oli­ti­ka i pos­toj­bi­nom više od sedam­de­set špi­lja s pale­olit­skom pećin­skom umjet­noš­ću unu­tar teri­to­ri­ja koji mje­ri sve­ga 3.500 km².

Altamira je dilu­vi­jal­na špi­lja otkri­ve­na 1868. godi­ne kraj mjes­ta Santillana del Mar, 30 km zapad­no od Santandera, u Kantabrijskome gor­ju u sje­ver­noj Španjolskoj, a diljem svi­je­ta je poz­na­ta po sli­ka­ri­ja­ma i gra­vu­ra­ma otkri­ve­ni­ma 1879. godi­ne. Među mno­go­broj­nim sli­ka­ri­ja­ma na sti­je­na­ma i svo­do­vi­ma špi­lje isti­ču se živo­tinj­ski liko­vi (bizo­ni, košu­te, sobo­vi, vepro­vi) pri­ka­za­ni poje­di­nač­no i u sku­pi­na­ma, u miro­va­nju i u pokre­tu, s izvan­red­no nagla­še­nim poje­di­nos­ti­ma ana­to­mi­je i pokre­ta, te ljud­ske ruke.

S auto­ri­ma iz Altamire, a bili su to muškar­ci i žene poput nas, dije­li­mo fizič­ki izgled, manu­al­nu spret­nost, inte­lek­tu­al­ni kapa­ci­tet i spo­sob­nost komu­ni­ci­ra­nja s dru­gi­ma, što se sve savr­še­no odra­ža­va u nji­ho­vim umjet­nič­kim kre­aci­ja­ma. Živjeli su zajed­no u malim sku­pi­na­ma koje su čes­to raz­mje­nji­va­le pred­me­te, poje­din­ce i ide­je, stva­ra­ju­ći tako kul­tur­ne mre­že diljem kon­ti­nen­ta u koji­ma su umjet­nič­ki izri­ča­ji igra­li istak­nu­tu ulo­gu kao sred­stvo pre­no­še­nja sim­bo­lič­kog mišljenja.

Autori izlož­be su Pilar Fatás Monforte, rav­na­te­lji­ca Nacionalnog muze­ja i istra­ži­vač­kog cen­tra Altamira, Ramón Montes Barquín, teh­nič­ki koor­di­na­tor kul­tur­ne rute Vijeća Europe “Putovima pret­po­vi­jes­ne pećin­ske umjet­nos­ti”, te Enrique Gutiérrez Cuenca i Pedro Saura Ramos.

Organizatori su Arheološki muzej Istre, Arheološki muzej u Zagrebu, Nacionalni muzej i istra­ži­vač­ki cen­tar Altamira, Ministarstvo kul­tu­re i spor­ta Španjolske, Kulturna ruta Vijeća Europe “Putovima pret­po­vi­jes­ne pećin­ske umjet­nos­ti” te Veleposlanstvo Kraljevine Španjolske u RH.

Autorica pos­ta­va izlož­be koja osta­je otvo­re­na do 31. ožuj­ka je Luana Brhanić.