Preminuo Norman Jewison

Prije neko­li­ko dana, toč­ni­je 20. siječ­nja, u 98. godi­ni živo­ta pre­mi­nuo je nekad iznim­no cije­nje­ni kanad­sko-ame­rič­ki reda­telj Norman Jewison. Tijekom polus­to­ljet­ne kari­je­re Jewison je reži­rao 50-ak fil­mo­va i tele­vi­zij­skih seri­ja, a naro­či­to je bio reda­telj­ski plo­dan kra­jem 1960-ih i tije­kom 1970-ih.

Tada se je istak­nuo kri­mi­na­lis­tič­kim fil­mom “U vre­li­ni noći” (1967) u koje­mu se Sidney Poitier bori pro­tiv rasiz­ma, a sre­di­nom 1970-ih reži­rao je zna­me­ni­ti znans­tve­no-fan­tas­tič­ni film “Rollerball” s Jamesom Caanom u glav­noj ulo­zi šam­pi­ona okrut­ne igre buduć­nos­ti. Ova dva fil­ma ujed­no su ogled­ni pri­mjer Jewisonovog umi­je­ća da obra­đu­je važ­ne teme (ljud­ska pra­va, rasi­zam, kor­po­ra­cij­ski tota­li­ta­ri­zam) u okvi­ru žes­to­ko reži­ra­nih žan­rov­skih ostvarenja.

U tom raz­dob­lju reži­rao je i cije­nje­ne fil­mo­ve “F.I.S.T.”, “Afera Thomasa Crowna”, “Pravda za sve”, ali Jewison se tije­kom dugo­traj­ne kari­je­re nije držao samo kri­mi­na­lis­tič­kih fil­mo­va i dra­ma. Vjerojatno naj­ve­ći uspjeh pos­ti­gao je roman­tič­nom kome­di­jom “Opčinjena mje­se­com” (1987) s pje­va­či­com Cher u glav­noj ulo­zi, kao i povi­jes­nim fil­mom “Guslač na kro­vu” (1971).

Jewison je bio reda­telj sta­rog kova koji nije bio imun na tada aktu­al­ne druš­tve­no-poli­tič­ke pro­ble­me, a znao ih je obra­di­ti vrlo atrak­tiv­no i film­ski zanim­lji­vo. Današnji reda­te­lji uglav­nom se bave aktu­al­nim pro­ble­mi­ma u pre­ten­ci­oz­nim i artis­tič­ki ambi­ci­oz­nim for­ma­ma ili pak pla­si­ra­ju vrlo jef­ti­nu akcij­sku zaba­vu. Dobro bi nam došao jedan novi Norman Jewison, naro­či­to u kon­tek­s­tu ame­rič­ke kinematografije.

Elvis Lenić