Izložba Mithu Sen „Jedno ali odvojeno“ u muzeju Lapidarium

Izložba Mithu Sen, jed­ne od naj­poz­na­ti­jih suvre­me­nih umjet­ni­ca Indije nazi­va „Jedno ali odvo­je­no“ bit će odr­ža­no u petak, 5. srp­nja u 21 sat u novi­grad­skom muze­ju Lapidarium. Izložba se odr­ža­va u sklo­pu pro­jek­ta „Ljeto Indije u Istri“, u orga­ni­za­ci­ji Muzeja Lapidarium i uz surad­nju s Indijskim vele­pos­lans­tvom u Zagrebu.

„Naziv Senine izlož­be ins­pi­ri­ran je pje­smom u pro­zi „Sjena“ A. G. Matoša, dok svi novo­nas­ta­li, namjen­ski rađe­ni rado­vi za nje­zi­no prvo pred­stav­lja­nje u Hrvatskoj nose „pisme­na“ Matoševih pje­sa­ma: Bajaderin grob, Napast, Nokturno i  Prkos. Odnosno, auto­ri­či­nu sli­kov­nu trans­krip­ci­ju poneg­dje rije­či, poneg­dje slo­va Matoševih pje­sma u ruko­pi­su (digi­ta­li­zi­ra­na gra­đa iz Zbirke ruko­pi­sa i sta­rih knji­ga Nacionalne i sve­uči­liš­ne knjiž­ni­ce u Zagrebu). Rekli bi, uljud­na ges­ta dobro­hot­nog gos­ta i pošto­va­nje spram doma­ći­na, no Mithu Sen kroz jezik poezi­je njoj „nepoz­na­tog“ teri­to­ri­ja i kul­tu­re, vizu­ali­za­ci­jom likov­nih for­mi kon­tek­s­tu­ali­zi­ra poj­mo­ve poput iden­ti­te­ta žene umjet­ni­ce smje­šte­ne na glo­bal­nom jugu, pos­t­ko­lo­ni­jal­ne diskur­se, domi­nant­ne jezič­ne poli­ti­ke ili europocentričnosti.

„Izlaže se 20 novih rado­va pod zajed­nič­kim nazi­vom „Sjene“, za koje umjet­ni­ca navo­di teh­ni­ku „ubod­ni crte­ži, Zarina, meta­lik papir, nasi­lje, šapat, ase­mič­ne pje­sme na bije­lim i na gra­fit­nim ruč­no rađe­nim papi­ri­ma“. S obzi­rom na to da novi­grad­ski muzej ima stak­le­ne zido­ve, poseb­nost izlož­be jesu i 14 „pro­zir­nih“ crte­ža Matoševih pje­sa­ma izve­de­nih i pove­za­nih LED tra­ka­ma. U for­mi LED ins­ta­la­ci­je „sli­ke“ su pos­tav­lje­ne na stak­le­ne povr­ši­ne muze­ja vid­lji­vih s uli­ce, trga ili par­ka. Danju Senine „sli­ke“ stva­ra­ju „sje­ne“ unu­tar muzej­skog pros­to­ra, a noću svje­tlos­nu ins­ta­la­ci­ju, ili kako je zapi­sao A. G. Matoš: Sjena je veća od svje­tla, kao moja sje­na što je uve­če veća od ora­ni­ce mog dje­da. Pšenično i zrno čovje­ko­vo kli­je u sje­ni i gine u sje­ni. Život se diže iz sje­ne, luta u sje­ni, išče­za­va u sjeni.

„Međutim, Mithu Sen ne pola­zi od jezič­nih ana­li­za Matoševe poezi­je. Ovdje su hrvat­ski ruko­pi­si dekons­tru­ira­ni i pre­pi­sa­ni, tran­sfor­mi­ra­ni u vizu­al­ne for­me kao ase­mič­ne skrip­te sli­kov­nih pri­ka­za. One nema­ju seman­tič­ki sadr­žaj niti pre­poz­nat­lji­vu jezič­nu struk­tu­ru, nego vizu­al­no intri­gant­ne, nere­pre­zen­ta­tiv­ne gri­fo­ve, ozna­ke ili pote­ze novog estet­skog i poet­skog zača­ra­va­nja, pa i onda kad ih u naz­na­ka­ma pra­te utjelovljenja/rastjelovljenja ljud­skih ili živo­tinj­skih prizora.

„U sušti­ni, Mithu Seninina novi­grad­ska izlož­ba može se tuma­či­ti i kao vizu­al­na poezi­ja nav­las­ti­ta „tre­ćeg“ jezi­ka, s osvi­jet­lje­nim među­dje­lo­va­njem uve­ća­nih ima­gi­nar­nih rije­či i sli­kov­nih aso­ci­ja­ci­ja koje se kre­ću izme­đu vid­lji­vih povr­ši­na i nji­ho­vih sje­na. Između njih teče kore­ogra­fi­ra­na svje­tlos­na lini­ja, lini­ja vodi­li­ca kojom Mithu Sen stva­ra nove zone kon­tak­ta i dija­lo­ga“, navo­di se u opi­su izložbe.

Mithu Sen, rođe­na 1971. u Zapadnom Bengalu, živi i radi u New Delhiju. Magistrirala je sli­kar­stvo na Sveučilištu Visva-Bharati u Santiniketanu, dok je pos­li­je­di­plom­ski pro­gram zavr­ši­la na Akademiji likov­nih umjet­nos­ti u Glasgowu (UK). Izlagala i nas­tu­pa­la na broj­nim među­na­rod­nim umjet­nič­kim mani­fes­ta­ci­ja­ma, gale­ri­ja­ma i muze­ji­ma. Vješta u igri rije­či­ma, spret­na u pod­me­ta­nju i subver­zi­ji pra­vi­la i hije­rar­hij­skih kodo­va u svi­je­tu umjet­nos­ti, bilo da haki­ra vlas­ti­ti unos na Wikipediji kako bi naj­a­vi­la svo­je sudje­lo­va­nje na „Documenta 26“, drži pre­da­va­nja na besmis­le­nom jezi­ku kao dio per­for­man­sa Aphasia (2016) u Solomon R. Guggenheim muze­ju u New Yorku, ili upa­da na zoom sas­ta­nak umjet­nič­kog foru­ma Sveučilišta Yale za Be beyond being (2021.), Mithu Sen kon­ti­nu­ira­no rede­fi­ni­ra poj­mo­ve i funk­ci­je svi­je­ta umjet­nos­ti, iza­zi­va­ju­ći tra­di­ci­onal­ne nači­ne inte­rak­ci­je i pro­pi­tu­ju­ći druš­tve­ne hije­rar­hi­je te poli­ti­ke iden­ti­te­ta. Vrijedi spo­me­nu­ti kako je nje­zin dopri­nos suvre­me­noj umjet­nos­ti pre­poz­nat broj­nim nagra­da­ma, uklju­ču­ju­ći nagra­du Skoda za naj­bo­lju indij­sku suvre­me­nu umjet­nost (2010.), nagra­du Prudential Eye za suvre­me­nu azij­sku umjet­nost (2015.), a 2023. ugled­ni „Frieze maga­zi­ne“ pro­gla­sio je nje­zi­nu izlož­bu „mOTHERTONGUE“ u Australskom cen­tru za suvre­me­nu umjet­nost u Melbourneu (2023.) za jed­nu od deset naj­bo­ljih izlož­bi u svi­je­tu te godine.

Kustosica izlož­be je Jerica Ziherl. Izložba je rađe­na u part­ner­stvu s Chemould Prescott Road Mumbai, te uz pot­po­ru Veleposlanstva Indije u Zagrebu, Ministarstva kul­tu­re i medi­ja Republike Hrvatske, Grada Novigrada-Cittanova i Turističke zajed­ni­ce Novigrad-Cittanova.

Izložba je otvo­re­na do 6. kolo­vo­za, od pone­djelj­ka do subo­te, od 9 do 15 i od 19 do 22 sata.

• Ljeto Indije u Istri
• Mithu Sen
• Muzej Lapidarium