[lang_hr]Najbolji dokaz što znači inkluzija i integracija u društvu i u zajednici[/lang_hr]

[lang_it]La migliore testimonianza di cosa significhi inclusione e integrazione nella società e nella comunità[/lang_it]

[lang_hr]• Tekst i fotografije Marko ŠORGO[/lang_hr]

[lang_it]• Testo e fotografie Marko ŠORGO[/lang_it]

[lang_hr]• U čet­vr­tak 13. trav­nja je u Muzeju Lapidarium u Novigradu odr­ža­no otvo­re­nje izlož­be koris­ni­ka cen­tra za ink­lu­zi­ju gra­da Buja te je odr­žan okru­gli stol, odnos­no jav­na ras­pra­va u tije­ku koje je pred­stav­ljen novi zakon o osob­noj asis­ten­ci­ji, a pred­stav­ljen je i rad cen­tra za ink­lu­zi­ju. Ovaj je doga­đaj ujed­no obi­lje­ža­va­nje 12. godiš­nji­ce rada Centra za ink­lu­zi­ju koja skr­bi o oso­ba­ma sa inte­lek­tu­al­nim pote­ško­ća­ma. Novigradski muzej već dugi niz godi­na sura­đu­je sa tom ins­ti­tu­ci­jom čija je svr­ha pru­ža­nje podr­ške oso­ba­ma s men­tal­nim ośte­će­nji­ma pri uklju­či­va­nju i rav­no­prav­nom sudje­lo­va­nju u živo­tu lokal­ne zajed­ni­ce. Na even­tu koji je dio jav­ne kam­pa­nje nazva­ne “Doprinosim” su bile pri­sut­ni koris­ni­ci cen­ta­ra za pomoć i podr­šku oso­ba  sa inva­li­di­te­tom i nji­ho­ve obi­te­lji, zatim oso­be iz zako­no­dav­s­tva i lokal­nih usta­no­va veza­nih za tu temu, kao i pred­stav­ni­ci gra­do­va i opći­na. [/lang_hr]

[lang_it]• Giovedì 13. apri­le nel museo Lapidarium di Cittanova è sta­ta ina­ugu­ra­ta una mos­tra pit­to­rea degli assis­ti­ti del cen­tro di inclu­si­one di Buie. Subito dopo si è svol­ta una tavo­la roton­da incen­tra­ta sul­la nuova leg­ge per gli assis­ten­ti per per­so­ne por­ta­tri­ci di han­di­cap. Ľevento è par­te del pro­gram­ma “Doprinosim” il cui sco­po è sen­si­bi­li­zza­re la soci­età e ren­der­la cos­ci­en­te sul­le spe­ci­fi­cità del­le per­so­ne con dis­tur­bi men­ta­li. La cam­pag­na dovreb­be aiuta­re il pro­ce­sso di deis­ti­tu­zi­ona­li­zza­zi­one, per poter sta­bi­li­re in pian­ta sta­bi­le pic­co­li nuclei auto­suf­fi­ci­en­ti inse­ri­ti nel­la soci­età. Al ter­mi­ne è sta­to pre­sen­ta­to da par­te di Marko Perkov il lavo­ro degli ulti­mi anni del cen­tro per le inclu­si­oni. [/lang_it]

[lang_hr]Samostalnost kroz umjetnost[/lang_hr]

[lang_it]Autonomia attraverso ľarte[/lang_it]

[lang_hr]Izloženi rado­vi su plod surad­nje men­to­ra i koris­ni­ka usta­no­va koje skr­be o oso­ba­ma sa men­tal­nim pote­ško­ća­ma, likov­na dje­la su pre­tež­no sli­kar­skog karak­te­ra, a uvod­nu riječ na otvo­re­nju je ima­la dok­to­ri­ca Jerica Ziherl, rav­na­te­lji­ca Muzeja u čijem će pros­to­ru biti izlo­že­na sve do 22. trav­nja. „Zahvaljujem se men­to­ri­ma i auto­ri­ma, pra­tim nji­hov rad i vidim napre­dak“, kaza­la je Ziherl. [/lang_hr]

[lang_it]Le pit­tu­re espos­te sono frut­to del­la col­la­bo­ra­zi­one dei men­to­ri Manuela Rota, Marko Đaković, Vedran Janić, Ana Boroš e delľar­tis­ta mace­do­ne Dobre Grnčaroski. Rota ha spi­ega­to che  gli assis­ti­ti han­no avu­to piena auto­no­mia nel­la scel­ta e nel­la reali­zza­zi­one dei lavo­ri. Noi gli abbi­amo messo a dis­po­si­zi­one tut­to il mate­ri­ale che tro­va­va­mo. Parte del lavo­ro si è svol­to a Pola dove il mer­co­ledì si va per le offi­ci­ne didat­tic­he di pit­tu­ra, il res­to lo si fa nel­lo spa­zio messo a dis­po­si­zi­one dal­la cit­tà di Buie. Le ope­re espos­te han­no carat­te­re figu­ra­ti­vo, naive, ma anc­he astrat­to in alcu­ni casi. [/lang_it]

[lang_hr]Radovi koji su nas­ta­li od ide­ja samih koris­ni­ka i koji su ih samos­tal­no stva­ra­li obi­lu­ju boja­ma, a kao i kod obič­nih umjet­ni­ka, obi­lje­že­ni su spe­ci­fič­nim pogle­dom na svi­jet koji svat­ko ima. Neke od sli­ka su rezul­tat surad­nje više auto­ra, dok dru­ge pred­stav­lja­ju rein­ter­pre­ta­ci­je poz­na­tih dje­la slav­nih likov­nih stva­ra­te­lja. Izložbu je pro­gla­sio otvo­re­nom Edi Andreašić, biv­ši gra­do­na­čel­nik Buja za vri­je­me čijeg man­da­ta je na ini­ci­ja­ti­vu gos­po­đe Anite Altin cen­tar za ink­lu­zi­ju i ute­me­ljen. [/lang_hr]

[lang_it]Ľintroduzione alľa­per­tu­ra del­la mos­tra è sta­ta fat­ta da Jerica Ziherl, sovrin­ten­den­te del museo che da mol­ti anni col­la­bo­ra con il cen­tro. Seguo la nas­ci­ta del­le ope­re e sono com­pi­aci­uta di vede­re il pro­gre­sso, ci sono super­fi­ci chi­are, colo­ri viva­ci, ed alcu­ni di loro han­no anc­he comin­ci­ato a conos­ce­re la sto­ria delľar­te, ha cons­ta­ta­to. La mos­tra che seg­na anc­he il dodi­ce­si­mo anni­ver­sa­rio del cen­tro ed è sta­ta resa possi­bi­le con ľap­pog­gio del fon­do soci­ale euro­peo. Ľesposizione è sta­ta aper­ta uffi­ci­al­men­te dalľex sin­da­co di Buie, Edi Andreašić e rimar­rà aper­ta fino al 22 apri­le. [/lang_it]

[lang_hr]Novi zakon[/lang_hr]

[lang_it]La nuova legge[/lang_it]

[lang_hr]Na počet­ku otvo­re­ne disku­si­je, držav­na taj­ni­ca Marija Pletikosa je istak­la da se novi zakon o osob­noj asis­ten­ci­ji nala­zi izme­đu dva­ju sabor­skih čita­nja, a stu­pa na sna­gu prvog srp­nja ove godi­ne. A veza­no za izlož­bu, nas­ta­vi­la je Pletikosa, ona je naj­bo­lji dokaz što zna­či ink­lu­zi­ja i inte­gra­ci­ja u druš­tvu i u zajed­ni­ci. Zvjezdana Bogdanović je nave­la da je zakon pred­stav­ljen na e‑savjetovanju, gdje je zaprim­lje­no pre­ko 1280 pri­jed­lo­ga, od kojih je pri­hva­će­no njih 500, dok su osta­li mora­li biti odbi­je­ni jer nisu bili kon­kret­no usre­do­to­če­ni na tema­ti­ku i svr­hu ovog zako­na, ili bi nji­ho­va pro­ved­ba bila spri­je­će­na dubi­nom pro­ra­ču­na, ili jed­nos­tav­no zakon uči­ni­li nepro­ve­div. Uz opši­ran opis novog zako­na, savjet­ni­ca minis­tra Piletića pod­sje­ća da sli­čan zakon pos­to­ji i u repu­bli­ci Sloveniji, te da su i od nji­ho­vih iskus­ta­va dodat­na pobolj­ša­nja uklju­či­li u zakon. [/lang_hr]

[lang_it]La riuni­one aper­ta che ha segu­ito ľin­na­ugu­ra­zi­one è sta­ta incen­tra­ta sul­la leg­ge che entrerà in vigo­re a ini­zio luglio, e che dovreb­be col­ma­re le lacu­ne di ques­ta attu­ale. La pre­sen­ta­zi­one del­la nuova leg­ge è sta­ta fat­ta ad ope­ra del­la segre­ta­ria di sta­to Marija Pletikosa, men­tre la spi­ega­zi­one dei cam­bi­amen­ti che dovreb­be­ro avve­ni­re è di Zvjezdana Bogdanović, super­vi­so­re del­la cre­azi­one del­la nuova leg­ge sugli assis­ten­ti. Gli isti­tu­ti per malat­tie men­ta­li non posso­no offri­re quel­la qualità di vita, ne il pro­gre­sso che ne con­se­gue agli assis­ti­ti che offre la fami­glia, o ľassis­ten­te, oppu­re una casa auto­no­ma, cons­ta­ta la Bogdanović. Sia la per­so­na con dis­tur­bi, che è sta­ta ospi­ta­ta in un isti­tu­to, ma anc­he chi vi ha lavo­ra­to, non ci vuole più tor­na­re. È impor­tan­ti­ssi­mo pro­mu­ove­re ľin­clu­si­one, fin dal­la più giova­ne età, anc­he per evi­ta­re la stig­ma­ti­zza­zi­one ed il limi­ta­men­to che le case per i mala­ti di men­te com­por­ta­no, con­ti­nua la Bogdanović. [/lang_it]

[lang_hr]Osobe koje bolu­ju od men­tal­nih i fizič­kih pore­me­ća­ja su u proš­los­ti bile smje­šte­ne u usta­no­va­ma u veli­kom bro­ju kako bi se skr­bi­lo o nji­ma, s vre­me­nom je usta­nov­lje­no da je kva­li­tet­ni­ja skrb i bolje uklju­či­va­nje u druš­tvu, odnos­no širu zajed­ni­cu mogu­će kroz male nuk­le­use od pet šest lju­di. Proces tran­zi­ci­je se nazi­va deins­ti­tu­ci­ona­li­za­ci­ja, a za nju je potreb­na koor­di­na­ci­ja ins­ti­tu­ci­ja na lokal­noj i držav­noj razi­ni, dok je konač­ni cilj ink­lu­zi­ja, odnos­no suži­vot “dru­ga­či­jih” sa zajed­ni­com. Da bi se taj cilj pos­pi­je­šio, potreb­na je i sen­zi­bi­li­za­ci­ja druš­tva a u tu svr­hu je pokre­nu­ta kam­pa­nja nazva­na “Doprinosim”. Ovaj je event dio te kam­pa­nje. [/lang_hr]

[lang_it]La leg­ge ha passa­to una e‑consultazione dove gli inte­re­ssa­ti, sia assis­ti­ti che impi­ega­ti dei cen­tri, han­no invi­ato 1280 pro­pos­te. Di ques­te, 500 ne sono sta­te accet­ta­te, men­tre le altre era­no sem­pli­ce­men­te non reali­zza­bi­li per vari moti­vi. [/lang_it]

[lang_hr]Iako finan­ci­je čine važ­nu ulo­gu u skr­bi o oso­ba sa inva­li­di­te­tom, ipak je tokom even­ta, kako i tre­ba, naj­ve­ći dio pohva­la i zahva­la pri­pa­da soci­jal­nim rad­ni­ci­ma i volon­te­ri­ma, koji odra­đu­ju posao sa koris­ni­ci­ma sudje­lu­ju­ći osob­no i emo­tiv­no u tom pro­ce­su. Event je pla­ćen nov­cem iz europ­skog soci­jal­nog fon­da, da bi zako­no­dav­ne ins­ti­tu­ci­je komu­ni­ci­ra­le sa zain­te­re­si­ra­nom jav­noš­ću i lokal­nim usta­no­va­ma. [/lang_hr]

[lang_it]Al ter­mi­ne del­la sis­te­ma­ti­ca rela­zi­one sul­la par­te legis­la­ti­va, è inter­ve­nu­to Marko Perkov, rap­pre­sen­tan­te del cen­tro inclu­si­vità di Pola che ha riassun­to ľat­ti­vità e la situ­azi­one attu­ale del­le loro atti­vità al gior­no ďog­gi. Ľevento è sta­to finan­zi­ato dal fon­do soci­ale euro­peo. [/lang_it]

• Centar za inkluziju i podršku u zajednici Buje
• Muzej Lapidarium